Osoby zainteresowane wierzeniami Słowian z pewnością słyszały o postaci Bereginya, czyli słowiańskiej bogini czczonej przez duchy, która chroniła przed złem. Traktuje się ją z najwyższą czcią, uważając za opiekunkę rodziny, symbol płodności i obfitych plonów rolnych. Postać Bereginya budzi wiele kontrowersji: przypisuje się jej cechy zarówno pozytywne, jak i negatywne. Została spopularyzowana przez folklorystów w XIX i XX wieku.
Bereginya w mitologii słowiańskiej – kim jest i jak wygląda?
Pochodzenie Bereginya nie jest do końca znane, wiele osób uważa, że bóstwo wyłoniło się z czystej wody i miało postać syreny. Dawniej syrena była kojarzona ze złym duchem, który tylko przybiera maskę pięknej dziewicy, która kusi młodych mężczyzn. Oczarowani śpiewem i spojrzeniem ginęli w morskich głębinach. Z kolei Bereginya pełniła rolę strażniczki, chroniąc ludzi. Stawała się nią niewinna dziewczyna, która zginęła gwałtowną śmiercią lub pełniła samobójstwa z powodu zawodu miłosnego. Zdradzona przez swojego ukochanego miała złamane serce i wolała odebrać sobie życie, po czym stawała się boginią płodności, strażniczką domowego ogniska, symbolem rodzinnego szczęścia. Bereginya chroniła wyłącznie osoby prawne, czyli postępujące zgodnie z własnymi sumieniem, honorowe. Bereginya występuje też pod innymi nazwami: Alive. Dana, Łada i Lelya.
Bereginya była utożsamiana z bóstwem w postaci młodej dziewczyny mającej na sobie białe ubrania. Odznaczała się niezwykłym pięknem, zielonymi oczami i idealną figurą. Chroniła małe dzieci przed utonięciem i uprawy rolne, zsyłała opady deszczu w okresie suszy. Mówi się również, że Bereginya jest orędowniczką żołnierzy, czuwającą nad nimi podczas bitwy. Przypisuje się jej ratowanie ludzkich żyć i chronienie poległych dusz. Wierzono, że Bereginya zapewni obfite żniwa i dobrobyt.
Zgodnie z legendami zawartymi w mitologii słowiańskiej Bereginya jest kobietą o silnych cechach macierzyńskich, bóstwem uczestniczącym w tworzeniu nowego życia. Drzemie w niej energia wnętrza ziemi, która stanowi barierę ochronną dla domowego ogniska, napędzającą wrogów, złe duchy i czary.
Często utożsamiana jest z rosyjskimi rusałkami, inni z kolei uważają ją za potężną czarodziejkę praktykującą magię w zaświatach. W folklorze pojawiły się wzmianki o tym, że Bereginya mogła zsyłać na ludzi na śmierć przez utonięcie lub nieurodzaj, jeśli nie postępowali zgodnie z prawami natury.
Bereginya Ukrainy
Obecnie nadal pamięta się o tym, kim jest Bereginya – występuje ona w postaci rozmaitych symboli. Można spotkać się z różnymi amuletami słowiańskimi, które służą jako ochrona przed złem. Ręcznie wykonane lalki z tkaniny pełnią funkcję mediatorów, umożliwiają komunikowanie się człowieka z istotami pozaziemskimi. Tego typu amulety są rękodziełami, powstają z białej tkaniny mającej symbolizować czystość umysłu. Lalki wykonuje się za pomocą igły, mają długie włosy związane w warkocz, długą sukienkę z motywami kwiatowymi opaskę lub wianek. Przyozdabia się je kolorowymi wstążkami.
Kolejnym znakiem słowińskim Bereginya jest specjalny haft w postaci drzewa życia. W okręgu przypominającym słońce znajduje się bogini, której nogi tworzą korzenie lub węże, co symbolizuje podziemnego boga Navi. Postać ma kilka rąk podniesionych do góry, co stanowi znak ochrony. Na dwóch rękach znajdują się ptaki, po jednym na każdej stronie, a pozostałe tworzą gałęzie zakończone liśćmi, co tworzy koronę drzewa. W symbolach Bereginya dominuje kolor czerwony i biały. W miejscu kobiecego łona w symbolu drzewa życia znajduje się romb rodziny z kropkami, co oznacza pole plonowania.
Symbol Bereginii towarzyszy wielu obrządkom i świętom na Ukrainie, o czym przeczytacie na stronach 148 – 153.